مقدمه
در این مقاله از سد آتش می‌خواهیم شما را با نحوه کار با کپسول آتش‌نشانی یا همان خاموش‌کننده آشنا کنیم. برای اطفا حریق هر چندجزئی و کوچک همیشه می‌بایست حداقل 2 یا 3 خاموش کننده در محل داشته باشید. به این دلیل که اگر به هر علتی موفق به اطفا حریق نشدید بتوانید از دستگاههای دیگر استفاده کنید. همچنین قبل از کار با دستگاه خاموش کننده کاملاً با آنها آشنا شوید و در صورت امکـان با آن تمرین کنید و پس از مصرف دستگاه باید بلافاصله آن را شارژ نمایید.
در آتش‌سوزی‌هایی که در فضای باز رخ می‌دهند سعی کنید در صورت امکان پشت به باد از وسایل اطفا حریق استفاده کنید و همچنین در فضاهای بسته سعی کنید همیشه بـین آتـش و راه خـروج مـستقر شـوید، زیـرا در صورت خاموش‌نشدن آتش بتوانید از محل خارج شوید. هنگام استفاده از خاموش‌کننده‌ها نیازی به نزدیک‌شدن آتش نیست، زیرا دستگاههای خاموش‌کننده توانایی پرتاب مواد به‌استثنای دی‌اکسیدکربن حداقل بین 4 الـی 6 متـر است. در آتش سوزی‌های که روی سطح زمین اتفاق می‌افتد همیشه اطفا حریق را از جلو شروع کرده و آتش را به عقب برانید. در آتش سوزی‌هایی که روی دیوار رخ می‌دهد، باید آتـش را از پایین به بالا خاموش کنید.
طرز استفاده از دستگاههای خاموش‌کننده
به‌طورکلی خاموش‌کننده‌ها به دو روش مواد اطفا حریق را به خارج هدایت می‌کنند.
روش واژگونی
این روش بیشتر در انواع خاموش‌کننده‌های قدیمی به کار می‌رفت. برای خارج‌شدن ماده اطفایی از آن، باید دسـتگاه را واژگون کرد، در غیر این صورت ماده خاموش‌کننده خارج نمی‌شود و فقـط گاز آن تخلیه می‌گردد.
روش مستقیم
در این روش از دستگاه خاموش‌کننده به‌صورت عادی استفاده می‌شود و نیازی به واژگون کردن دستگاه خاموش‌کننده نمی‌باشد.
باید به این نکته توجه نمود که درصورتی‌که از خاموش‌کننده‌ای با روش مـستقیم استفاده می‌کنید، اگر آن را به‌صورت واژگون یا حتی افقی بکار بگیریم عامل فشار (گـاز) آن از سـرلوله خـارج می‌شود و ماده اطفا حریق داخل آن باقی خواهد ماند و بالعکس اگر دستگاه با روش واژگـونی را به‌صورت مستقیم استفاده نماییم، همین عمل صورت خواهد گرفت.
نحوه استفاده از کپسول‌های محتوی آب
طرز کار با خاموش‌کننده آب‌وهوا
طرز کار با خاموش‌کننده آب و گاز
ابتدا باید آن را در موقعیت مناسبی نسبت به آتش نگه داشته و سپس ضـامن را بکشید. برای نگه‌داشتن آن باید با یک‌دست خاموش‌کننده و با دست دیگر سرلوله گرفته شود. با فشار بر روی اهرم، مـایع جریـان پیـدا می کندو می‌توانید آن را به سمت آتش هدایت کنید.
نوع دیگری از خاموش کننده آب و هوا هم که در قدیم استفاده میشد به‌صورت دستی یا کوله‌پشتی است. در داخل یا خارج این دستگاه‌ها تلمبه‌ای وجود دارد کـه با زدن تلمبه هوا به داخل بدنه کمپرس می‌شود. سپس بـا بـاز کـردن شـیری کـه در سـرلوله نـصب شـده، می‌توان مـایع را بـه سمت آتش هدایت کرد. این نوع خاموش‌کننده‌ها در حال حاضر سـاخته نمی‌شود.
در این روش با آزادکردن ضامن به‌وسیله فشار یا واردکردن ضربه گاز به داخل بدنه فرستاده می‌شود، سپس می‌توانید با حرکت‌دادن سرلوله خاموش‌کننده مایع را بـه سمت آتش هدایت کنید. نوع دیگری از خاموش‌کننده آب و گاز دارای سرلوله دوش مانندی است که آب از آن به‌صورت پودری خارج می‌گردد. در داخل خاموش‌کننده محفظه پلاسـتیکی وجـود دارد. این محفظه در مسیر لوله ورودی گاز قرار دارد و دارای مایعی است که در اثر عبـور گـاز و سوراخ‌شدن محفظه پلاستیکی، با آب مخلوط و باعث زیادشدن قدرت نفوذ آب می‌شود. سرلوله این خاموش‌کننده طوری طرح گردیده که قابل‌کنترل است و با جداکردن قـسمت دوش مانند آن، شباهت زیادی به سرلوله‌های پودر پاش دارد و آب را به‌صورت جـت پرتاب می‌کند.
نحوه استفاده از خاموش‌کننده‌های محتوی کف
برای استفاده از این نوع خاموش‌کننده باید کف را به بدنه یا دیواره اطراف ظرف مایع در حال سوختن بپاشیم. اگر آن را به‌صورت مستقیم استفاده کنیم ممکن است مایع به خارج ظرف پاشیده و کف بـا مـایع در حـال اشـتعال مخلوط شود و در نتیجه باعث هدررفتن مقداری از کف می‌شود. استفاده از این نوع خاموش‌کننده باعث می‌شود کف روی سطح مایع حرکت کند و مانند یک پتو سطح مایع را بپوشاند و از رسیدن اکسیژن هوا به سطح مایع و برخاستن بخارات قابل‌اشتعال از روی مایع جلوگیری می‌کند.
نحوه استفاده از خاموش‌کننده‌های محتوی پودر
خاموش‌کننده‌های پودر و گاز فشنگ خارج
برای استفاده از خاموش‌کننده محتوی پودر باید ابتدا آن را روی زمین قرار داده و لوله لاسـتیکی را از گیره خارج کرده و آن را با دستگیره نگهدارید. درصورتی‌که لوله لاستیکی رها باشد هنگام واردشدن گاز به بدنه، لوله تحت‌فشار قرار گرفته و حرکت می‌کند و احتمـال برخـورد آن به سروصورت وجود دارد. پس باید توجه داشت که هنگام استفاده از آن بدن یا سروصورت خود را در مسیر سوپاپ قـرار ندهیـد. در مرحله بعد شیر گاز را بچرخانید و اهرم را بکشید. پس از آماده‌کردن خاموش‌کننده در فاصله‌ای حدود 3 متر دورتـر از آتش‌سوزی، عملیات اطفـا حریق را انجام دهید. درصورتی‌که آتش‌سوزی بر روی سطح زمین رخ‌داده بود، پودر را با زاویه‌ای مناسب حدود 30 درجه بـر روی حریق هدایت نمایید. در غیر این صورت پودر به بیرون ریخته شده و هدر می‌رود، در نتیجه باعث گسترش آتش‌سوزی می‌شود.
هنگام خارج‌شدن پودر، سرلوله را باید به‌صورت مرتب و سریع به سمت چپ و راسـت حرکت دهید. پس از اطفای کامل حریق، برای چند ثانیه به عملیات ادامه دهیـد به‌این‌علت که اگر کوچک‌ترین شعله‌ای در اطراف یا قسمت زیرین وجود داشته باشد، با رسـیدن بخـارات قابل‌اشتعال به آن، مجدداً آتش سوزی ادامه و گـسترش می‌یابد
خاموش‌کننده‌های پودر و گاز فشنگ داخل
در این نوع خاموش‌کننده، فشنگ گاز 2CO در داخل بدنه و زیرپوش قرار دارد. هنگام استفاده با ضربه‌زدن یا فشار بر روی اهرم راه خـروج گـاز باز شده و گاز وارد بدنه می‌شود. در این نوع خاموش‌کننده فـشنگ گـاز در داخـل استوانه‌ای قرار داده شده است. روی بدنه این استوانه مجراهایی تعبیه شده که با بازشدن، گاز از این مجراها عبور می‌کند و وارد بدنه شود و با عبور از داخل پودرها گاز به بالای سطح پودر می‌رسد و باعث می‌شود که از حالت سفت شدگی خارج گردد. پس از انجام مراحل اولیه خاموش‌کننده جهـت عملیـات اطفا حریق، هماننـد موارد اشاره شده در قسمت قبلی، به عملیات اطفایی می‌پردازیم.
نحوه استفاده از خاموش‌کننده 2CO
برای استفاده از نوع خاموش‌کننده CO2 می‌بایست بیشتر به حریق نزدیک شد؛ زیرا که این دستگاه تحت‌فشار زیادی است و با توجه طراحی خاص سرلوله آن حداکثر فاصله پرتاب بین 2 الی 4 متر است. ابتدا قبل از نزدیک شدن به حریق ضامن را آزاد کرده و سرلوله را در دست گرفته و بـا قـرار گرفتن در مکان مناسب با فشار روی اهرم و باز کردن شیر گاز سرلوله را بـه محـل حریق هدایت کنید. حداکثر زمان تخلیه این خاموش کننده‌ها بین 60 الی 160 ثانیه می‌باشد. این خاموش کننده‌ها قابل کنترل است و در صورتی که بیشتر از 10 درصد آن مـصرف نشود می‌توان از آن برای حریق‌های دیگر استفاده کرد. همچنین اگر از پربودن دستگاه اطمینان دارید ولی گاز آن خارج نمی‌شود احتمال مسدود شدن راه خروج به دلیل یخ زدگی می‌باشد. برای خارج شدن گاز بایند برای چند لحظه شیر را بسته و مجدداً باز کنید.
نحوه استفاده از خاموش‌کننده‌های مواد هالوژنه
برای آتش‌سوزی‌های مـواد نفتـی درصورتی‌که از خاموش‌کننده مواد هالوژنه استفاده می‌کند هیچگاه نبایـد آن را مستقیماً وارد حریق نمایید، زیرا به علت پایین‌بودن نقطه‌جوش و انبـساط سـریع، باعث انفجار می‌شود. در صورت استفاده از خاموش‌کننده مواد هالوژنه که درگاهی خاموش‌کننده‌های مواد هالوژنه داخل شیشه‌هایی به شکل بولینـگ هستند و ظرفیت آن حدود 1200 گرم ماده هالوژنه است، برای استفاده از آنها باید کپسول‌های شیشه‌ای را به داخل آتش پرتاب کنید این کپسول‌ها در اثر شکستن مواد هالوژنه را تبدیل به گاز می‌کند و عملیات اطفا حریق را انجام می‌دهد. در بعضی مواقع آنها را در محل‌های قرار می‌دهند تـا در صـورت وقوع آتش‌سوزی و رسیدن حرارت به بطری فشار گاز داخل باعث شکسته‌شدن شیشه شده و مواد با بخارشدن باعث خاموش‌شدن آتش شود.
کلام آخر
هنگام وقوع آتش‌سوزی با حفظ خونسردی ابتدا آتش‌سوزی را به رابطین حریق و ایمنی اطلاع دهید و درخواست کمک کنید و تا رسیدن آتش‌نشانان به محل آتش‌سوزی با استفاده از خاموش‌کننده‌های دستی اقدام به اطفا حریق کرده و سعی کنید از گسترش آتش‌سوزی جلوگیری کنید. هنگام اطفا حریق، همواره پشت به باد و در جایی که احساس ناراحتی و سوزش ندارید مستقر شوید. دقت کنید هیچ قسمتی از آتش بدون پوشش باقی نماند؛ زیرا خطر بازگشت شعله از همان محل وجود دارد. از خاموش‌شدن کامل آتش اطمینان حاصل کنید و هیچگاه قبل از آن محل را ترک نکنید. به‌محض رسیدن آتش‌نشانان محل حادثه را به افراد مسئول واگذار نمایید تا اقدامات تکمیلی انجام شود.
در این مقاله از سد آتش قصد داشتیم که شما را با نحوه استفاده از انواع خاموش‌کننده‌ها آشنا کنیم. گروه صنعتی سد آتش که یکی از شرکت‌های مور تأیید سازمان آتش‌نشانی تهران می‌باشد، در زمینه طراحی و تولید انواع جعبه‌های آتش‌نشانی، قرقره آتش‌نشانی و فروش انواع کپسول‌های آتش‌نشانی فعالیت می‌کند. جهت دریافت مشاوره و استعلام قیمت با شماره تلفن‌های زیر تماس حاصل فرمایید.
تلفن: 02155203044 و 02155201044