در این مقاله از سد آتش قصد داریم تا شما عزیزان را با انواع آتشسوزی و روشهای مقابله با آن یا به عبارتی اطفا حریق هر نوع آتشسوزی آشنا کنیم. اما قبل از آن ابتدا باید بدانیم مواد سوختنی چیست و آتشسوزی چگونه اتفاق میافتد.
آتش: آتش نتیجه یک واکنش شیمیایی بین اکسیژن هوا و یک ماده سوختنی که به دمای احتراق خود میرسد، اتفاق میافتد.
ماده سوختنی: تمام مواد اعم از مایع، جامد، گاز که قابلیت سوختن داشته باشند ماده سوختنی میگویند. سرعت سوختن و گسترش آتش در مواد مختلف متفاوت است.
انواع مواد سوختنی و قابلاشتعال عبارتند از:
مواد سوختنی جامد مانند چوب، پارچه، پلاستیک و….
مواد سوختنی مایع مانند فراوردههای نفتی، الکلها و…
مواد سوختنی گازی، مانند انواع گازهای قابلاشتعالال مثل بوتان، متان، استلین و…
یکی دیگر از عوامل ایجاد آتش حرارت است که این حرارت میتواند توسط جریان برق، جرقه، الکتریسیته ساکن، سیگار و غیره تأمین گردد. برای پیشگیری و فرونشاندن آتش روشهایی نیز وجود دارد که عبارتاند از:
کمکردن مواد سوختنی، محدودکردن اکسیژن (خفه کردن) و کمکردن حرارت
روشهای انتقال حرارت
هدایت
در این روش انتقال حرارت بهصورت تماس مستقیم فلزات با آتش صورت میگیرد. برای مثال اگر یک شیء فلزی را در معرض آتش قرار دهیم پس از مدت کوتاهی نقاط مجاور شیء گرم شده و این گرما به سمت دیگر آن که بیرون از آتش است منتقل میشود. این انتقال گرما هنگام آتشسوزی در تیرهای فلزی ساختمانها بسیار بوده و باعث انتقال و گسترش آتشسوزی میشود. حرارت زیاد در تیرهای فلزی باعث زیادشدن طول آنها میشود و پس از خاموششدن آتش و سردشدن آنها این افزایش در طول دوباره به حالت اول بر میگردد که این تغییر باعث جداشدن تیرها از دیوارها شده و در نتیجه دیوارها فروریزند. این حالت خطر بزرگی برای ساکنین ساختمان و آتشنشانها است.
جابهجایی
در این روش انتقال حرارت بهوسیله مولکولهای مایعات یا گازهای گرم از جایی بهجای دیگر میباشد که تقریباً نصف حرارت حاصل از آتش بهوسیله هوا یا گازهای داغ به نقاط دور و نزدیک آتش هدایت میشوند و در نتیجه یک کوران حرارتی قوی به وجود میآید که این کوران دود را با خود حمل میکند و موجب آشفتگی در هوای اطراف صحنه آتش میشود. مقدار اکسیژنی که در نتیجه حرکت جابهجایی به کانون آتشسوزی میرسد به آن شدت میبخشد و باعث تشدید کوران هوا میشود و بهصورت گردباد در میآید. این کوران بهاندازهای قدرتمند است که میتواند مواد و اشیای سوزان را به نقاط دیگر پرتاب کند. گاهی ممکن است این اتفاق در فضاهای بسته رخ دهد که این امر باعث مسمومیت شدید و گسترش آتشسوزی میشود.
پرتوافکنی یا تشعشع
یکی دیگر از روشهای انتقال حرارت پرتوافکنی است. در این حالت اشیایی که در مجاورت آتشسوزی قرار دارند، در معرض گرمای شدیدی قرار میگیرند و بهوسیلة باد به اطراف پرتاب میشود. همچنین اشیای که به کانون آتشسوزی نزدیک هستند، بهسرعت داغ شده و شعلهور میشوند در نتیجه آتشهای دیگری در نزدیک آتش اصلی روشن میشوند و شروع به انتشار و تبادل گرما با یکدیگر میکنند که این امر باعث تسریع در رشد و گسترش آنها خواهد شد.
روشهای اطفا حریق
اطفا حریق بستگی به عوامل مختلفی از جمله نوع مواد و حجم آتشسوزی دارد. در ادامه انواع آتشسوزی و روشهای اطفا آنها را توضیح خواهیم داد:
روش خفه کردن
در حریقهای کوچک با خیس و نمدار کردن حوله و یا پتو به روش خفه کردن میتوان آتش را خاموش و از گسترش آن جلوگیری کرد. باتوجهبه اینکه هوا در این نوع حریقها باعث گسترش آتش میگردد میبایست با این روش از گسترش آن جلوگیری کرد.
روش خنککردن
در حریقهای با مواد جامد درونسوز یا همان نوع A مانند چوب، پارچه، کارتن، کاغذ و… میتوان با استفاده از آب اطفا حریق را انجام داد. زیرا آب قدرت نفوذ بالایی به درون این جامدات دارد. این نوع مواد پس از سوختن از خود خاکستر بهجای میگزارند. بهخاطر داشته باشید در آتشسوزیهایی مانند مایعات قابلاشتعال مثل نفت، بنزین، گاز و…. ، آتشسوزیهای مرتبط با برق و مواد شیمیایی هرگز نباید از آب جهت اطفا حریق استفاده کرد.
روش قطع ماده سوختنی
در حریقهای گازی با قطعکردن و بستن شیر گاز میتوان از گسترش آتش جلوگیری کرد و با استفاده از کپسولهای حاوی پودر و یا دیاکسیدکربن اطفا حریق نمود.
استفاده از کپسول خاموشکننده
همانطور که در مقاله قبلی تحت عنوان انواع خاموشکنندهها توضیح دادیم، کپسولهای خاموشکننده دارای انواع مختلفی هستند و هر کدام حاوی مواد اطفایی برای انواع آتشسوزیها ساخته شدهاند. استفاده از خاموشکنندهها باتوجهبه نوع آتشسوزی و انتخاب درست آنها میتواند حریق را به طور کامل اطفا نماید. برای مثال جهت اطفای حریق نوع B یعنی مایعات از خاموشکننده محتوی پودر یا کف و ماسه خشک، برای اطفای حریق نوع C یعنی گازها از خاموشکننده محتوی پودر، جهت اطفای حریق نوع D یعنی فلزات از خاموشکننده محتوی پودر خشک مخصوص و برای اطفای حریق نوع E یعنی برق و الکتریسیته از خاموشکننده محتوی گازکربنیک (CO2) استفاده میگردد.
کپسول آتشنشانی یکی از تجهیزات مهم و کاربردی جهت اطفا حریق است که وجود آن در ساختمانهای مسکونی، اداری، تجاری، مراکز خرید، کارخانهها، انبارها و…. ضروری میباشد. جهت حفظ و نگهداری از این خاموشکنندهها باید آنها را در محفظه نگهداری کرد که به آن جعبه آتشنشانی میگویند.
جعبههای آتشنشانی همانطور که از نامشان پیداست محفظههای است جهت نگهداری تجهیزات اطفای حریق که درون آنها معمولاً قرقرههای نگهدارنده شیلنگ آتشنشانی و کپسولهای اطفای حریق قرار میگیرد. این جعبه باید در محلهایی مانند راهرو ها، کنار پلههای فرار و دربهای خروجی ساختمانها نصب گردد و کاملاً قابل رویت و در دسترس باشد.
نکات ایمنی هنگام آتشسوزی
1- اولین و مهمترین کار هنگام وقوع آتشسوزی تماس با مرکز آتشنشانی و حفظ خونسردی میباشد. در صورت داشتن لوازم اطفا حریق و استفاده درست و مناسب از آنها میتواند تا رسیدن آتشنشانان به محل از گسترش آتشسوزی تا حد زیادی جلوگیری کند.
2- از دیگر نکات ایمنی مهم تخلیه و خروج اضطراری میباشد. آمارها نشان میدهد که از هر 4 نفری که در آتشسوزیها از بین میروند یک نفر به علت نرسیدن به راه خروج جان خود را از دست میدهد. در هنگام آتشسوزی هیچگاه از آسانسور استفاده نکنید، بهتر است از پلههای اضطراری استفاده شود. تمامی راههای خروج در ساختمانهای باید دارای تابلو جهت دسترسی آسان باشد.
3- هنگام آتشسوزی برای جلوگیری از مسمومیت میتوان دستمال خیسی بهدور دهان و بینی خود ببندید.
4- درصورتیکه لباستان آتش گرفت، باید سریعاً خود را روی زمین بیندازید و غلت بخورید تا آتش خاموش شود.
5- قبل از بازکردن درهای بسته با پشتدست حرارت آن را کنترل کنید. درصورتیکه درب داغ است درب را باز نکنید و از پنجرهها برای فرار استفاده کنید. درصورتیکه درب سرد است بهآهستگی در را باز کنید و مطمئن شوید که آتش یا دود، راه فرار شما را مسدود نخواهد کرد. سریعاً آن مکان را ترک کنید و برای جلوگیری از گسترش آتش در را پشت سرتان ببندید.
6- اگر به هر دلیلی نتوانستید از محل فرار کنید یک کاغذ یا پارچه رنگی روشن یا سفید را به بیرون پنجره آویزان کنید تا آتشنشانها از وجود شما آگاه شوند.
7- هنگام آتشسوزی وسایل ابتدا سعی کنید دستگاه را از برق جدا کنید. اگر آتشسوزی کوچک بود برای خاموشکردن میتوانید از جوششیرین برای خاموشکردن استفاده کنید، به این دلیل که جوششیرین همانند کپسول اطفا حریق عمل میکند و میتواند شدت آن را کاهش دهد.
سخن پایانی
در این مقاله سعی کردیم شما را با انواع آتشسوزیها و روشهای خاموشکردن آنها آشنا کنیم. آتشسوزی یک خطر بسیار جدی است که میتواند باعث بهخطرافتادن جان و مال افراد شود. اما با استفاده از برخی نکات میتوان آن را به حداقل رساند. استفاده از سیستمهای اعلام و اطفا حریق یکی از مهمترین مواردی است که باید در هر ساختمان، منزل و … باشد. با نصب این سیستمها میتوانید بهموقع از آتشسوزی باخبر شوید و بهصورت خودکار، از گسترش آتشسوزی نیز گرفته شود همچنین داشتن یک کپسول آتشنشانی در منزل یا حتی خودرو خود میتواند از بروز آتشسوزیهای گسترده و غیرقابلکنترل جلوگیری کند.
گروه صنعتی سد آتش یکی از شرکتهای مورد تأیید سازمان آتشنشانی تهران میباشد که در زمینه طراحی و تولید انواع جعبههای آتشنشانی، قرقرههای آتشنشانی و فروش انواع کپسولهای آتشنشانی فعالیت میکند. این شرکت آماده ارائه خدمات به شما عزیزان میباشد. جهت دریافت مشاوره و اطلاع از قیمتها با شمارهتلفنهای زیر تماس حاصل فرمایید.
تلفن: 02155201044 و 02155203044